Tüm dünyanın yaşadığı pandemi sürecinde pek çok normalden vazgeçtik, pek çok yeni normal ile tanıştık. Maske hayatımızın bir parçası haline geldi, yüz yüze eğitime ara verildi, iş yerlerinde evden çalışma dönemine geçildi ve hep birlikte deneyimlediğimiz zorunlu evde kalma dönemi başladı. Bu dönemde zorluklar ve kolaylıkların yanında birçok farklı alanda toplumsal dayanışma olanakları da doğdu. Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi’nde hayata geçirilen Sesli Kitaplık projesi onlardan biri. Öğrenciler ve farklı birimlerde çalışan bir ekip tarafından pandeminin ilk günlerinde başlatılan Sesli Kitaplık projesi ile evde geçirilen zamanlar görme engellileri destekleme sürecine dönüştürüldü ve onlar için birçok kitap seslendirildi.

Görme yetersizliği olan bireylerin kitaplara kolay erişebilmelerine destek sunan Sesli Kitaplık projesi “Sesinizle evden engelleri aşabilirsiniz” çağrısı ile yola çıktı. Gönüllü okuyucuların sessiz bir ortamda telefon ya da basit bir kayıt cihazı ile seslendirdikleri kitaplar, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi kütüphanesinin açık erişim sisteminde engelli bireylerin erişimine sunuldu. Projenin yürütücüsü Sağlık Kültür ve Spor Daire Başkanı Kudret Doğan ile 3 Aralık Dünya Engelliler Günü'nde bir araya gelerek, projenin amaçlarını ve gönüllülük esaslarını dinledik.

“Amacımız bilgiye ulaşmayı kolaylaştırmak”

Özel gereksinimi olan öğrencilerin üniversite hayatlarında tüm akademik, sosyal ve kültürel olanaklardan adil ve etkin bir biçimde yararlanmasını amaçlayan Sağlık Kültür ve Spor Daire Başkanlığı Engelli Öğrenci Birimi, Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı ve Sinema ve Tiyatro Kulübü ortaklığında hazırladığı Sesli Kitaplık projesi ile görme engellilerin bilgi kaynaklarına erişimini sağlamayı amaçlıyor.

Projeyi başta FSM mensuplarının katılımına açık başlattıklarını ancak bir süre sonra üniversite dışından da ilgi gördüklerini söyleyen Kudret Doğan, böylece gönüllü ağını genişlettiklerini dile getiriyor.

“Üniversitelerin misyonlarından biri bilgi üretmek ve üretilen bilgiyi yaymaktır. Bizim de Sesli Kitaplık projesiyle temel amacımız; görme yetersizliği olan bireylerin bilgiye ulaşmasını kolaylaştırmaktır. Öte yandan diğer amacımız da görme yetersizliği bulunmayan insanların belirsiz bir süreç yaşadığımız karantina döneminde başkaları için harekete geçmesini teşvik etmekti. İnsanların, bilgiye erişim engeli konusunda farkında olmalarını, iyi bir şeyler yaparken kendi iyilik hâllerini de olumlu etkilemeyi istedik.”

Geçen Nisan ayında başlayan projede gönüllü olmak için önce bir kitaptan 3 dakikalık bir bölüm seslendiriliyor, ardından kayıt Engelli Öğrenci Birimi ile paylaşılıyor. Burada önemli olan sessiz bir ortamda bulunmak, temiz bir sesle ve olabildiğince iyi bir diksiyonla kitabı seslendirmek. İnsanların bu iş için vakit ayırmalarını çok değerli gören Doğan, kayıtların bir ekip tarafından değerlendirildikten sonra iyileştirilmesi gereken noktalar varsa okuyucuya iletildiğini ve ardından sürecin devam ettiğini belirtiyor.

“Uygun görülen deneme kayıtlarının sahipleri bir eseri tamamladığında ise eser Engelli Öğrenci Birimi ve Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı tarafından kontrol ediliyor. Eser uygun şekilde seslendirildiği onayını alırsa kütüphanemizin açık erişim bölümünde yayımlanıyor. Bu eserlere üniversitemizin görme yetersizliği olan öğrencileri kendilerine özel açılan hesaplarla istedikleri her an her yerden ulaşabiliyor.”

Sesli Kitaplık tüm Türkiye’ye açık

Sesli Kitaplık bünyesindeki kitaplar sadece Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi’ndeki görme yetersizliği olan öğrencilere değil, tüm Türkiye’deki görme yetersizliği olan bireylere hizmet veriyor. Özellikle ders kitapları büyük ilgi görüyor. Yaklaşık 8 ayda 120 gönüllü okuyucu tarafından seslendirilen kitaplar arasında romanlar, öyküler, makaleler, tezler ve ders kitapları bulunuyor. Öğrencilerin dinlemek istedikleri kitaplara veya metinlere de öncelik veriliyor.

“Akademik eserlere erişime öncelik veriyoruz. Çünkü bu konuda öğrencilerden çokça talep alıyoruz. Yıl içinde okutulacak ders kitaplarının listesini akademisyenlerimizden edinip bunların seslendirilmesini teşvik ediyoruz. Ayrıca akademisyenlerimiz de kendi dillerinden ders kitaplarını seslendiriyor.”

Engelli Öğrenci Birimi’nin üniversitenin tüm birimleriyle iş birliği içinde kampüslerin erişilebilir hâle getirilmesi için çalışmalar yürüttüğünü belirten Kudret Doğan, Türkiye’nin ilk Engelliler İçin Destek Programı ve Eğitimde Mükemmeliyet Araştırma ve Uygulama Merkezi ortaklığı ile erişilebilir bir üniversite olma hedeflerini adım adım gerçekleştirdiklerini ifade ediyor.

“Tüm projelerimizde insanların dikkatini çekmeyi ve farkındalık düzeylerini arttırmayı hedefliyoruz. Bir üniversite ancak tüm birimleri ve çalışanlarıyla uyum içinde ve yüksek farkındalık düzeyiyle çalışırsa, erişilebilir bir eğitim ve hizmet sunabilir. Bu hedef doğrultusunda sosyal, kültürel faaliyetler, bilgilendirme toplantıları, yayınlar ve projeler çalışmalarımız arasında yer alıyor. Bu bağlamda üniversite çalışanlarını ve öğrencilerimizi birlikte üretmeye ve erişilebilirlik çalışmalarına katkı sunmaya davet ediyoruz.”

Görüşler

Sesli Kitaplık gönüllüsü

Meryem Betül Koçak, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Yüksek Lisans Öğrencisi

İki şiir kitabı ve bir çocuk kitabı seslendirdim. Bir tane de çocuk siyer kitabı bekliyor seslendirmeyi. Başka uygulamalarını bildiğim, bu yüzden hep aklımda olan bir fikirdi. Üniversitemin duyurusunu görünce hem çok mutlu oldum hem de ilk deneme kaydını gönderen kişi... Kendi sesimle bir kitabı onu okuyamayan insanlara ulaştırmanın anlamı büyük. Arkadaşlarımla da bu projeyi paylaştığımda da onlardan da gönüllü okuyucu olan oldu. Aslında radyo kayıtları gibi, bir esere ulaşılması için aracı oluyorsunuz. Burada ders kitaplarının seslendirilmesi önemli. Öğrenci için büyük bir ihtiyaç çünkü. O yüzden bu tür kitapların seslendirilmesinin artmasını ve herkesin az çok demeden projeye katkı sağlamasını diliyorum.

Sesli Kitaplık üyesi

Zeynep Sena Kurt, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Programı Öğrencisi

Benim için özellikle bölümümle ilgili akademik kaynaklara erişmek çok önemli. Makalelere, tezlere, alanla ilgili güncel kitaplara erişmek bazen hiç kolay olmuyor. Kısa süre önce hayata geçen Sesli Kitaplık projesi ile özellikle akademik yayınlara ulaşmamız konusunda üniversitemde güzel bir adım atılmış oldu. Engelli Öğrenci Birimi’nin taleplerimizi, önerilerimizi dikkate alarak hazırladığı bu projenin daha da gelişmesini ve büyük bir gönüllü kitlesine ulaşmasını diliyorum. Görmemek engel değil, bizim kitaplara ulaşamamamız engel. Bu engelleri ortadan kaldırırsak hiçbir sorun kalmayacak. Bu nedenle sesli kitaplar, başkalarının sesinin bana ışık olması demek. Bu proje de engellerin kaldırılması konusunda önemli bir fırsat sundu. Umarım, gönüllü okuyucuların ve nitelikli kitapların sayısı artar.

Sesli Kitaplık projesinde gönüllü okuyucu olmak için;

Sessiz bir ortam oluşturun,

Telefon, ses kayıt cihazı gibi ses alan bir cihazla bir kitaptan 3 dakikalık bölüm seslendirin,

Ses dosyasını, kaydın başlığına isim ve soy isminizi yazarak engellibirimi@fsm.edu.tr’ye gönderin.

Size dönmelerini heyecanla bekleyin.

Röportaj: Kübra Erten

Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü